Veteriner Tarihi Hakkında Notlar

Birinci sınıf : Teşrih, dış hastalıklar umumuyet, iç hastalıklar umumiyet, tedavi fenni, zootekni umumiye, eşkal veteriner teşkilatı , bakteriyoloji .
İkinci sınıf : Salgın hastalıkları, dış hastalıkları, otopsi , fizyoloji, et kontrolü, sağlık zabıtası, zooteknik ve sun’i tohumlama olup son senelerde her iki sınıfa Türkçe, tarih , coğrafya, jimnastik dersleri ilave edilmiştir.

Bundan başka tek tırnaklı hayvanların en ziyade maruz kaldıkları hastalıkların ayak ve tırnak bozuklukları olduğu anlaşılarak nalbantlığın bir sanat haline konulması ve nalbantların kursa davet edilerek bir müddet nazari ve ameli malumat edinmeleri ve imtihan neticesinde ehil olanların ehliyetname almaları kanunlaştırılmış ve Selimiye’deki hayvan sağlık memurları mektebine kısım kısım kısım deam ettirilerek nazari ve ameli tedrisata başlamıştır.

Bakteriyoloji Enstitüleri : 1336 (1922) tarihine kadar yalnız sığır vebası serumu ve barbon aşısı ile serumu ve mahallein ve tüberkülin istihzaratı ile çalışmakta olan Pendik müessesesini (1339) (1923)’ de Ankara’da Etlik’teki serum laboratuvarında Pendik nakil edilerek birleşmiş ve (1340) (1924) tarihinde Şefik Kolaylı müdüriyeti idaresinde faaliyete geçmekle beraber (1341) (1925) tarihinde Paris askeri gıda tahlilatı bakteriyoloji laboratuarı şefi mösyö (Forgeot) müesseseye profösör ve şef de Travaux olarak getirilmiş ve o zaman müessese muhtelif laboratuvarlara taksim edilerek her laboratuvar kendisine tevdi edilmiş olan muhtelif aşı ve serumları hazırlamağa başlamış ve günden güne faaliyetleri artmakla müstahzaratı : Koyun çiçeği aşısı , koyun çiçeği serumu, keçi çiçeği aşısı, Barbon aşısı Barbon serumu, tavuk kolerası aşısı, tavuk difteri aşısı, ikter hemoglobinurri serumu, Buzağı septisemisi aşısı, koyun yavru atma aşısı, yanıkara aşısı, yanıkara serumu, Bradzo aşısı, Bradzo serumu, Buzağı septisemi serumu, nesiçli mayi dayanıklı sığır vebası aşısı vebası serumu, keçi ciğer ağrısı aşısı ve bazı senelerde Antraks aşısı ve serumu, beygir normal serumu, deniz virusu, formülü çiçek aşısı , mallein , tüberkülin, tetanoz serumu, tifüs aviaret aşısından ibaret bulunmakla her laboratuvar bir çok mesai meydana koymuş ve muhtelif vilayetten gönderilen mevadı maraziyenin muayenesini yaparak mahiyeti marazin teşhisine yardım etmişler, Mösyö Forgeıt, Pendik müessesesinde bulunduğu müddet içinde (1928) senesinin dokuzuncu ayına kadar bu derse devam edilmiş ve 1.1.1930′ da kontrat müddeti biterek Paris’e müteveccihen müesseseden ayrılmıştır.
Memleketteki salgın hayvan hastalıkları ile mücadeleye verilen ehemmiyet nisbetinde teşkilat da genişlemeğe başlandığından fazla miktarda aşı serumlara ihtiyaç görüldüğü cihetle (1926)’ da Ankara’ da Etlik mevkiinde bir bina satın alınarak(Merkez idare şubesi müdürü Hamdi tayin edilmiştir.
İlk Projede merkez laboratuvarları (Emrazı nebatiye), (Meteroloji), (Kimyayı zurra’i), (Zootekni) ve bir (Bakteriyoloji laboratuarını ihtiva etmekte bulunmuştur. Kısa bir zaman sonra (Oldenburg) namında bir Alman Profesörünün reisliğinde davet edilen Zurra’i islahat komisyonunun gösterdiği lüzum üzerine Etlik’te bulunan ve ziraate ait olan laboratuvarı haline inkilap etmiş ve daha sonra (Zootekni) laboratuvarı da ayrılarak orası yalnız (Bakteriyoloji Enstitüsü ) haline getirilmiş ve pendikte olduğu gibi iş bölümü yapılmak suretiyle muhtelif laboratuvarlar teşkil edilerek her birisi birer şefin idaresine verilmiş ve faaliyete başlamıştır. Müstahzaratı : (Tetanoz aşısı ve serumu ), (Koyun pasterelloz aşısı ve serumu), (Tavuk kolerası aşısı ve serumu), (Kuduz aşısı), (Mallein), (Tüberkülün, (Grum anti virusu) ve son zamanlarda (Tavuk vebası aşısı), (Mavi dil aşısı), (Tavuk difteri aşısından) ibaret olmakla beraber , vilayetten gönderilen bir çok maraziyenin bakteryolojik muayeneleri yapılarak hastalıkların teşhisleri konulmaktadır.

1926 senelerinde memleketteki sığır vebası pek münteşir bir vaziyette bulunduğundan ve merkezden uzak yerlere veba serumu yetiştirilmesi müşkil olduğundan (Mardin’e bir laboratuvarın tesisi düşünülmüş ve 1931′ de orada bir müessese kurulmuş ise de o zamana kadar bu hastalığa karşı alınan ciddi ve mühim tedbirlerle önlemeğe muvaffak olduğundan müessese az bir zaman için müdürü (Nazım Etman)’ın idaresinde faaliyete devam ederek kapatıldı ve kadro ve malzemesiyle Ankara’ya Etlik Merkez laboratuvarına nakledilerek tevhid edildi.

Tarım Bakanlığının müstacel yardımı ile muallim Riza İsmail Sezginer tarafından Selimiye’deki yüksek baytar mektebinde (Kürason) usulü üzerine hazırlanan nesiçli yaş sığır vebası aşısının laboratuarlarca yapılan aşılama tecrübeleri mektep heyetince müteşekkil bir komisyon tarafından yapılıp muvafık neticeler alınması üzerine o zaman şarkı Anadolu’da hüküm sürmekte olan ve Sivas’a kadar intişar eden sığır vebası sahasında bu aşının tatbikatını yapmak üzere muallim Rıza İsmail Sezginer ve bakteriyolog Etem Eren ve bunlara yardımcı olmak üzere yüksek baytar mektebi muavin ve asistanlarından mürekkep bir hey’et Sivas’a giderek hastalıklı köylerden topladıkları materyallaerle hazırladıkları nesiçli aşı ile (7000) hayvan aşılamışlar ve bilahare bakteriyolog Süreyya Tahsin Aygün ve Hamdi tarafından köylerde yapılan kontrolde aşılanmış hayvanların vebaya karşı muafiyet kazandıklarını ve hastalığın önü alınmış olduğunu görmekle bu muafiyetten dolayı 30.12.1930’da bir tebrik telgrafını göndermişlerdir.

Bu şekilde hazırlanan nesiçli veba aşısının uzun müddet tesirini muhafaza etmemesi mutlaka surplace yapılması mecburiyetini veriyordu. Bu hususta tecrübelerin yürütülmesi Tarım Bakanlığı tarafından Pendik müessesesine verilen emir üzerine o zaman Ruam mücadelesi için İstanbul’a gelmiş olan mütehassıs (Muzaffer Bekman)’ ın iştirakiyle müdürü Şefik Kolaylı Müdür muavini Nikolaki Mavroğlu, müessese şeflerinden Raif Köylüoğlu, kimyager şef Hemdi Güresin , Antraks laboratuvarı asistanlarından İhsan Esin ve sığır vebası laboratuvarı asistanlarından Cevat Gediz’den mürekkep 26.9.1934′ de teşekkül eden komisyonda Muzaffer Bekman tarafından yapılan bir teklifte mayi formüllü nesilci aşısının uzun müddet devam etmemesi esbabını yapılan aşıdan formolün tamamıyla def edilmemesi neticesi müruru zamanla virüse tesir etmesinden ileri geldiğini söyleyerek formol ile muamele edilmiş nesiçli veba aşısının (24 saat sonra) amonyak ile tadilini teklif etmiş ve bu teklifi kabul eden komisyon azaları bu şekilde nesiçli veba aşısını hazırlayarak yaptıkları bir çok tecrübelerde bu aşının (138) gün sonra muafiyet verme hassasını muhafaza ettiğini tesbit etmiş ve aynı vakitte laboratuvar çerçevesi içinde hazırlanması mümkün olduğu kanaatini edinmişler ve aşının ismini (nesiçli mayi dayanıklı sığır vebası aşısı ) ismini vererek esasen sığır vebası üzerinde çalışan Pendik müessesesinde bu şekilde hazırlanmasını karar altına almışlardır.

Cumhuriyet devrinde veteriner tarihine kayıt edilecek en mühim muvaffakiyet eski senelerden beri memleketin her tarafını sarmış olan sığır vebasına karşı veterinerler tarafından yapılan ciddi ve esaslı bir mücadele neticesinde (1932) yılından beri bu hastalığın ortadan kaldırılması ile memleketin bu menhus afetten kurtarılması ve köylünün hastalıktan dolayı uğradığı çok büyük zarar ve ziyanlardan kurtulmasıdır ki bu muvaffakiyet Cumhuriyet Hükümetinin bahşettiği (Kanun) ve (nizamnameler) sayesinde Türk veterinerlerinin can siparane çalışma ve gayretlerine bağlı olup , bu tarh veteriner tarihinde yaldızlı rakamlarla gösterilmeğe şayandır.